برنامه ریزی از ویژگی های لازم سبک زندگی شیعه

ویژگی های لازم برای رسیدن به سبک زندگی شیعی و محقق شدن اهداف

اولین ویژگی لازم جهت رسیدن به سبک زندگی شیعی و محقق شدن اهداف افراد، برنامه ریزی صحیح می باشد. متاسفانه یکی از بزرگترین حلقه های مفقوده در زندگی بسیاری از مردم عدم برنامه ریزی است. فلذا انرژی های زیادی تلف میشود، پتانسیل های فراوانی بلا استفاده و استعدادهای خوبی کشف نشده و ظرفیت های قابل توجهی دست نخورده می ماند.

حضرت علی علیه السلام: اساس تصمیم گیری، دوراندیشی(یعنی برنامه ریزی کردن و عاقبت کار را دیدن، اینکه بدانیم از این کار دنبال چه هستیم و به چی خواهیم رسید.) و نتیجه آن پیروزی است.

حضرت علی علیه السلام: همانا کسی که بدون عاقبت اندیشی در کارها وارد شود، قطعا خود را در معرض مصیبت‌ها و مشکلات سنگین قرار داده است.

اگر بدون برنامه عمل کنیم نتیجه آن نا امیدی و اتلاف عمر و بعضاً تصمیم گیری های اشتباه بعد از آن می باشد.

امام حسن عليه السلام- در پاسخ به اینکه مردانگی چیست- فرمود: پاكى در دين و برنامه ريز درست در امر معاش و شكيبايى در برابر پيشامدهاى سخت.(میزان الحکمه، ح 18795)

1. برنامه ریزی

ویژگی های یک برنامه ریزی صحیح

الف. جامع باشد

برنامه ریزی تک بعدی که فقط یک یا دو بعد انسان را تقویت کند و از ابعاد دیگر غفلت ورزد، به هیچ عنوان مناسب نیست. چه بسا بگوییم اصلا برای انسان نیست. زیرا خدای متعال ظرفیت های متنوعی در وجود انسان قرار داده است که همه آنها بالقوه هستند و با برنامه ریزی صحیح باید بالفعل شوند.

از طرفی عمر انسان محدود و زودگذر است. فلذا آنقدری زمان وجود ندارد که انسان بخواهد هرکدام از ابعاد وجودی خود را به ثمر برساند و بعد سراغ بعد دیگر برود.

بنابراین برنامه ریزی صحیح آن است که در هر مقطعی از زندگی به صورت موازی ابعاد وجودی انسان رشد پیدا کند.

یک برنامه ریزی جامع، حتما بروز استعدادهای علمی ، هنری ، ورزشی ، مهارتی در کنار فعالیت های معیشتی و معنوی و تفریحی را در خود دارد.

نکته مهم: انسان دائما از خدا باید بخواهد که آنچه وظیفه اش هست و خدا از او میخواهد و برای آن او را خلق کرده است را به او نمایان کند.

همانگونه حضرت زهرا سلام الله علیها در فرازی از دعای خویش فرمودند:

«اللَّهُمَّ فَرِّغْنِی لِمَا خَلَقْتَنِی لَهُ»؛ خدایا مرا براى کارى که به خاطر آن آفریده شده‏ام آسوده خاطر قرار ده.

امام رضا علیه السلام: سعی کنید که شبانه روزتان را به چهار بخش تقسیم کنید؛ بخشی را برای مناجات و عبادت، بخشی را برای معاش و به دست آوردن روزی، بخشی را برای معاشرت با برادران دینی مورد اعتماد و کسانی که عیب‌‌هایتان را به شما بشناسانند و باطن شما را خالص کنند، و بخشی را برای پرداختن به لذت‌‌های[حلال] اختصاص دهید که این بخش اخیر، شما را برای پرداختن به بخش‌‌های دیگر زندگی‌تان آماده‌‌تر می‌کند.(الفقه المنسوب للإمام الرضا(ع)، ص 337‌)

طبق این حدیث خداوند متعال که خالق ما می باشد، برنامه ی زندگی ما را نیز معین کرده و ما باید دنبال این باشیم که آنچه خدا می پسندد و آنطور که او صلاح می داند عمر را صرف کنیم تا به وظیفه مان عمل کرده باشیم و بتوانیم در قیامت پاسخگو باشیم.

ب. منفعت محور باشد

برنامه ریزی باید هوشمندانه و در جهت کسب منافع باشد. یعنی زمان های گرانقدر انسان به امور بی خاصیت اختصاص پیدا نکند؛ به عبارتی در رشد و تعالی دنیوی و اخروی انسان موثر باشد. فلذا در برنامه ریزی، اهم و فی الاهم کردن برنامه ها بسیار مهم و ضروری است.

حضرت علی علیه السلام: هر کس به چیزی که مهم نیست بپردازد، آنچه را که اهمّیت بیشتری دارد از دست می دهد.(میزان الحکمه، ح14210)

حضرت علی علیه السلام: بدترین چیزی که آدمی وقت خود را صرف آن می سازد، کارهای اضافی است.(میزان الحکمه، ح14211)

عامل محرک هر شخصی برای دقت در این موضوع، درک کمبود وقت و سرعت بالای گذران عمر است. کسی که عمر خود را برای رسیدن به موفقیت های دنیوی و اخروی محدود ببیند، زمان خود را به هیچ کس و هیچ چیز مفت نمی فروشد. فلذا در برنامه ریزی خود نهایت دقت را می کند. مواردی از قبیل: رفتن به مهمانی های متعدد و طولانی، ساعت های زیاد پای گوشی و فضای مجازی بودن، ساعت های بسیار پای بازی های مختلف بودن و... از جمله مصادیق هدر دادن عمر می باشد.

نکته بسیار مهم: اگر انسان در برنامه ریزی خود توجه اصلی اش به ماوراء و معنویات نباشد، قطعا زود قانع می شود و دست از تلاش و کوشش می کشد. وقتی به او می گویند تلاش بیشتر کن، می گوید که چی بشود؟ مگر چند سال دیگر می خواهم زندگی کنم؟ در حالی که اگر توجه بر معنویات و ماوراء و آخرت داشته باشد می داند که اجر این زحمات و کارهایی که در راه کسب رضای خدا می کند، روزی به او خواهد رسید و در زندگی ابدی اش استفاده خواهد کرد.

این جمله ی بیشتر تلاش کنم که چی بشود، مخصوص افرادی است که اعتقاد راسخ به قیامت و زندگی ابدی ندارند. پس باید انسان منفعت بردن اخروی را بیش از منفعت دنیوی در برنامه ریزی خود لحاظ کند. به عارتی دیگر دنبال وظیفه اش بگردد نه آنچه تصور می کند.