نکاتی پیرامون نحوه‌ی حکومت‌داری حضرت ولی عصر علیه السلام
عموم افراد اگر احادیثی پیرامون نوع حکومت داری حضرت حجت سلام الله علیه یا خونده باشند و یا شنیده باشند و در این زمینه تحقیق و تفحصی کامل نکرده باشند، شاید این امر برایشان مشتبه شود که اگر حضرت حجت سلام الله علیه در نوع حکومت داری، حکومت‌داریِ موفقی دارند، علتش منحصر میشود در امدادرسانی‌های الهی. یعنی به علت امدادهای غیبی است که حضرت حجت سلام الله علیه یک حکومت داری موفق در سرتاسر جهان اعمال میکنند.
اما این تعبیر ناقص است. درست است که در بعضی از مقاطع این حکومت داری امدادهای غیبی الهی وجود دارد و حضرت را یاری میدهد، اما در اکثر موارد همان روال و سنت عادی الهیست که با پیاده کردن دقیق توسط حضرت حجت سلام الله علیه، حکومت موفق می شود. موفق به این منظور که اگر کسی در قبل از زمان غیبت در هر جامعه‌ای کوچک یا بزرگ آن موارد عقلانی را که هر انسانی به درستی آن اذعان دارد، رعایت کند، می‌تواند یک شخص اداره‌کننده‌ی موفق باشد. سه مورد از این موارد را انشاالله تقدیم می‌کنیم:
۱) در حکومت حضرت مدیریت از راه دور به معنای منفی اصلا وجود ندارد. بخواهیم یک مقدار ملموسش کنیم، باید بگوییم شبیه یک فرمانده‌ای که خط مقدم را بخواهد از چادر فرماندهی اداره کند، در حکومت حضرت چنین چیزی به چشم نمی‌خورد. آیا حدیثی داریم که این مطلب را تایید کند؟ بله دقت بفرمایید در کتاب شریف منتخب الاثر از امام صادق علیه السلام نقل میکند که شخصی است به نام معلی بن خمیس، می گوید به امام صادق علیه السلام عرض کردم فدایت شوم به یاد فلان خاندان از بنی العباس و نعمت و رفاه آنان افتادم.با خودم گفتم اگر حکومت به دست شما بود ماهم در کنار شما زندگی خوبی داشتیم. فرمودند: چقدر از واقع دور افتاده‌ای ای معلی.
بدان سوگند به خدا اگر چنین بود چیزی جز برنامه‌ریزی و تدبیر شبانه و رفت‌وآمد و سفرهای روزانه و پوشیدن جامه‌ی خشن و خوردن خوراک نامطبوع در کار نبود و جز لخته‌ی خون و عرق ریختن و خوابیدن بر روی زین اسبان چیزی در کار نبود و اینک این سختی‌ها از ما به دور داشته شده است. خیلی جالبه در انتهای روایت حضرت می‌فرمایند: آیا جز این مورد هرگز دیده‌ای که حق مظلومی را بگیرند و خدا آن را برایش نعمت قرار دهد؟! یعنی برو خدا را شکر کن که ما به جایی نرسیدیم که اگر رسیده بودیم شما به دردسر می‌افتادید. دردسر یعنی شما تازه کارتان شروع می‌شد. به این شکل نمی‌توانستید زندگی کنید.
در روایت دیگری داریم، امام زمان وقتی ظهور میکنند، عواملی که کارگزار حضرت هستند این روال را دارند. یعنی به سنت حکومت‌داری امیرالمومنین سلام الله علیه عمل میکنند. وقتی به یک پست مدیریتی میرسند تازه کارشان شروع میشود. نه اینکه بدوند به این پست حکومتی یا به یک پست مدیریتی برسند و بگویند خب دیگر ، حالا که رسیدیم خیالمان راحت شد بنشینیم استراحت کنیم.
۲) در حکومت حضرت اصلا تسامح نسبت به کارگذاران وجود ندارد. این هم روایتی است از فضیل بن عیاض که از پیامبر نقل میکند. می فرمایند: نشانه‌ی حکومت مهدی سلام الله علیه آن است که بر کارگزارانش سختگیر است. یعنی اگر اولین رشوه را امام زمان سلام الله علیه از اولین کار گزارش دیدند، طوری برخورد با او میکنند که رشوه گیری اول به دوم نرسد.
۳) حضرت مقید به این است که هر کسی متناسب با استعداد و شایستگی در جای خودش قرار بگیرد. همان طور که سنت امیرالمومنین سلام الله علیه در آن چند سال حکومت داری بر این روال بود. حضرت نیامدن کمیل بن زیاد نخعی را قرار به عنوان حکومت دار به عنوان فرماندار قرار دهند. چون استعداد این کار در کمیل بن زیاد نخعی نیست.
۳) حضرت مقید به این است که هر کسی متناسب با استعداد و شایستگی در جای خودش قرار بگیرد. همان طور که سنت امیرالمومنین سلام الله علیه در آن چند سال حکومت داری بر این روال بود. حضرت نیامدن کمیل بن زیاد نخعی را قرار به عنوان حکومت دار به عنوان فرماندار قرار دهند. چون استعداد این کار در کمیل بن زیاد نخعی نیست.
نتیجه گیری
اولا: اگر کسی تصور کند که امام زمان فقط انحصارا با امدادهای غیبی الهی است که حکومت موفقی دارد، این غلط است. فضای موارد عقلی را رعایت میکنند. ثانیا: اگر خیالمان بر این است که در زمان حضور امام زمان می‌خواهیم شخص موثری باشیم و از نزدیکان حضرت باشیم در امور حکومت داری خودمان را برای سختی ها آماده کنیم.